لطفاً در مورد تغییر خلق الله بواسطهی شیطان توضیح بدهید. در چه مواردی به شیطان اجازه داده شده که تغییری بدهد؟ آیا علت تغییر شیطان در خلق، کار و گناه انسان است؟ چطور میتوانیم از تغییر و دخالت او در خلق دوری کنیم؟
تردیدی نیست که آفرینش خداوند ﴿فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ﴾[۱] یعنی در کمال هماهنگی، اعتدال و تناسب است و او چیزی را بدون هماهنگی، اعتدال و تناسب نمیآفریند؛ زیرا چنین کاری با توجّه به حکمت، عدالت و رحمت او ممکن نیست؛ چنانکه فرموده است: ﴿الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ﴾[۲]؛ «کسی که هر چیزی آفرید را نیکو ساخت» و با این وصف، هر جا مخلوقی بدون هماهنگی، اعتدال و تناسب یافت میشود، تردیدی نیست که تحت تأثیر عوامل ثانوی و اسباب خارجی، از خلقت اصلی و الهی خود «تغییر» یافته است و این عوامل ثانوی و اسباب خارجی، «شیطان» دانسته میشوند؛ چراکه خداوند تغییر خلقت اصلی و الهی را از اهداف شیطان دانسته و از قول او فرموده است: ﴿وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَلَـآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَـآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ﴾[۳]؛ «و هرآینه آنان را گمراه میکنم و هرآینه آنان را آرزومند میسازم و هرآینه آنان را امر میکنم، پس گوشهای چهارپایان را میبرند و هرآینه آنان را امر میکنم، پس خلقت خداوند را تغییر میدهند».
از اینجا دانسته میشود که تغییر خلقت خداوند، ﴿مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ﴾[۴]؛ «از کار شیطان» است و او این کار را به واسطهی حزب و جنود خود انجام میدهد؛ چنانکه به عنوان مثال، انسانها را امر میکند، پس گوش چهارپایان را میبرند و آنها را اخته میسازند و انگور را به شراب و جنگل را به بیابان تبدیل میکنند و با تولید گازهای گلخانهای هوای زمین را گرم میگردانند و با آلودن محیط زیست بسیاری از جانداران را از بین میبرند و کارهای دیگری از این دست انجام میدهند که همگی تغییر خلقت خداوند به امر شیطان هستند؛ همچنانکه تغییر خلقت خداوند در انسان نیز میتواند به سادگی از طریق إغواء پدر و مادر و بازداشتن آن دو از رعایت احکام خداوند در تغذیه، زناشویی و بارداری انجام شود؛ زیرا بسیاری از اختلالات جسمانی فرزند، ناشی از کوتاهی پدر و مادر یا برخی اجداد او در رعایت همین احکام است که با وسوسههای شیطان انجام شده و خود را در بدن فرزند نشان داده و این چیزی است که خداوند آن را «شرکت شیطان در اولاد» دانسته؛ چنانکه خطاب به او فرموده است: ﴿وَشَارِكْهُمْ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ﴾[۵]؛ «و با آنان در اموال و اولاد شریک شو» و این نکتهی بسیار مهمّی است که علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی آن را تبیین فرموده است؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:
«سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى لِلشَّيْطَانِ: ﴿وَشَارِكْهُمْ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ﴾، فَقَالَ: إِنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ أَمْوَالًا لِلشَّيْطَانِ وَإِنَّ فِي أَوْلَادِكُمْ أَوْلَادًا لِلشَّيْطَانِ، قُلْتُ: وَكَيْفَ يَكُونُ ذَلِكَ؟! قَالَ: إِنَّ الشَّيْطَانَ يُشَارِكُكُمْ فِي كَسْبِكُمْ إِذْ يَأْمُرُكُمْ فَتَكْذِبُونَ وَتُدَلِّسُونَ وَتَغُرُّونَ وَتَغُشُّونَ وَتُخْسِرُونَ الْمِيزَانَ وَتَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ، فَإِذَا فَعَلْتُمْ ذَلِكَ يُشَارِكُكُمْ فِي أَوْلَادِكُمْ إِذْ تَسْتَحِلُّونَ الْفُرُوجَ بِأَمْوَالِكُمْ فَتَنْكِحُونَ الْحَرَامَ وَتُنْفِقُونَ الْحَرَامَ وَتُولِدُونَ الْحَرَامَ، فَيُشَارِكُكُمْ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ، فَاتَّقُوا اللَّهَ فِي مَكَاسِبِكُمْ وَمَنَاكِحِكُمْ وَلَا تَتَّخِذُوا الشَّيْطَانَ شَرِيكًا»[۶]؛ «از منصور دربارهی سخن خداوند بلندمرتبه خطاب به شیطان پرسیدم که فرموده است: <و با آنان در اموال و اولاد شریک شو>، پس فرمود: هرآینه در اموال شما اموالی برای شیطان است و هرآینه در اولاد شما اولادی برای شیطان است، گفتم: این چطور میشود؟! فرمود: هرآینه شیطان با شما در کسبتان شریک میشود، هنگامی که شما را امر میکند، پس دروغ میگویید و تدلیس میکنید و فریب میدهید و غش مینمایید و از ترازو میکاهید و اموال مردم را به باطل میخورید، پس چون این کار را انجام دادید با شما در اولادتان شریک میشود؛ چراکه فروج را با اموالتان حلال میگردانید، پس با حرام نکاح میکنید و با حرام نفقه میدهید و با حرام متولّد میسازید، پس با شما در اموال و اولاد شریک میشود، پس از خداوند دربارهی درآمدها و ازدواجهاتان پروا کنید و شیطان را شریک نگیرید».
همچنانکه یکی دیگر از یارانمان ما را خبر داد، گفت:
«سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى فِي الشَّيْطَانِ: ﴿إِنَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِينَ هُمْ بِهِ مُشْرِكُونَ﴾[۷]، فَقَالَ: إِنَّمَا يَسُودُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَ أَوْلِيَائَهُ وَيُشْرِكُونَهُ فِي أَمْوَالِهِمْ وَأَوْلَادِهِمْ، قُلْتُ: كَيْفَ يُشْرِكُونَهُ فِي أَمْوَالِهِمْ وَأَوْلَادِهِمْ؟ فَقَالَ: يُطِيعُونَهُ فِيمَا يَأْمُرُهُمْ بِهِ فَيَكْتَسِبُونَ بِهِ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا، فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِكَ يَأْتِي أَحَدَهُمْ فَيُقَاسِمُهُ فَيَقُولُ: هَذَا لِي لِأَنِّي أَمَرْتُكَ بِهِ وَهَذَا لَكَ لِأَنِّي لَمْ آمُرْكَ بِهِ، فَيَأْخُذُ نَصِيبَهُ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ، ثُمَّ يَسْتَعِينُ بِهِ عَلَى اللَّهِ وَأَوْلِيَائِهِ، إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ»[۸]؛ «از منصور دربارهی سخن خداوند بلندمرتبه راجع به شیطان پرسیدم که فرموده است: <سلطهی او تنها بر کسانی است که ولایت او را میپذیرند و کسانی که او را شریک میگیرند>، پس فرمود: او تنها بر کسانی حکم میراند که ولایت اولیاء او را میپذیرند و او را در اموال و اولاد خود شریک میسازند، گفتم: چگونه او را در اموال و اولاد خود شریک میسازند؟ پس فرمود: از او در چیزی که آنان را به آن امر میکند اطاعت میکنند، پس با آن اموال و اولادی به دست میآورند، پس چون این کار را انجام دادند به نزد یکی از آنان میآید و با او قسمت میکند، پس میگوید: این برای من است؛ چراکه من تو را به آن امر کردم و این برای توست؛ چراکه من تو را به آن امر نکردم، پس سهم خود را از اموال و اولاد میگیرد، سپس از آن بر ضدّ خداوند و اولیاء او بهره میبرد، او به راستی دشمن گمراهکنندهی آشکاری است».